Φωτογραφία: Ανθισμένη αγριοπασχαλιά Τάσος Μακρής Όσα παἰρν’ η κουριμέν’, στου πασάλ’μμα τα διαβαίν’. Η λέξη «κουριμέν’» μας γυρίζει πολλά χρόνια πίσω και μας φἐρνει σε μια κοινωνία με γυναίκες, που τα μαλλιά τους ήτανε πλεξούδες και δεν τα κούρευαν ποτέ. Κι εκεί, ανάμεσά τους, να και μια κουρεμένη σα μύγα μεσ’ το γάλα. Σίγουρα,...
Κατηγορία: Ιστορία του χωριού
Άρθρο
Άρθρο
Η στέρνα και ο Αγάς
Γιώργος Σταυρινός Γύρω στα 1850 ένα πλοιάριο, αποβίβασε στη Νυφίδα μια κοπέλα Καρακατσανα με όπλο και φυσέκια. Ήταν καταδιωκόμενη από τους Τούρκους και βγήκε εκεί με κάθε προφύλαξη για να σωθεί. Οι ντόπιοι την περιέθαλψαν . Πολλοί όμως την παρενοχλούσαν γιατί ήταν νέα ωραία δυναμική και μόνη. Έτσι αναγκάστηκε να παντρευτεί έναν καφετζή μεγαλύτερο της...
Άρθρο
1η Μαρτίου 1955 ξεκινά το ταξίδι του στην Αθήνα ο Σύλλογος “ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΣ”-Ευστράτιος Πανσεληνάς Μέρος 1ο
Ιγνάτης Ψάνης “Πέντε χρόνια μόνο έχουν περάσει από την ώρα, που καταλάγιασε ο ορυμαγδός του πολέμου στον Ελλαδικό χώρο. Η πατρίδα μας καθημαγμένη γλείφει ακόμα τις πληγές της κι ο κοσμάκης αποπροσανατολισμένος πολιτικά, πολιτιστικά και ηθικά, αποσυναρμολογημένος οικονομικά βιώνει μια ακόμα κρίση της περίεργης πατρίδας μας, που δε μπορεί να αντέξει τη συνέχεια της μακρόχρονης...
Άρθρο
Λεξικό φράσεων της ντοπιολαλιάς-Μέρος 25ο
Τάσος Μακρής Καμέν’ γ’ ώρα τσι σκουτ’νή (να ‘ταν) Είναι παράλογο να φορτώνουμε την κακοτυχία, αλλά και την καλοτυχία στο άσχετο με την τύχη μας μέγεθος του χρόνου. Ωστόσο αυτό συμβαίνει με χίλιες δυό φράσεις της ελληνικής. (Καλή χρονιά, καλό μήνα, η ώρα η καλή κ.αλ.) Στη φράση μας καταριόμαστε την ώρα ( την λέμε...
Άρθρο
Παιδομάζωμα στη Λέσβο το 1462.
Ιγνάτης Ψάνης Παιδομάζωμα Το παιδομάζωμα η λέξη «παιδομάζωμα», ο βαρύτερος φόρος αίματος που κλήθηκε να πληρώσει ένα Έθνος κατά τη διάρκεια οθωμανικής κατοχής, εμφανίστηκε για πρώτη φορά το 1675 και ο παλαιότερος όρος ήταν «γιανιτζαρομάζωμα», όπως ονομάστηκε η πρακτική απαγωγής νέων αγοριών από τους Οθωμανούς, κυρίως από Χριστιανικές οικογένειες των Βαλκανίων, μία από της τραγικότερες μορφές εξισλαμισμού, με σκοπό...
Άρθρο
Σύγχρονα ελαιοτριβεία
Ιγνάτης Ψάνης Θυμόμαστε τα παλιά ελαιοτριβεία, με τα μπασκιά, το χαμούρι, τις πρέσες, τις τεράστιες πέτρες μέσα στη βαρέλα, που στριφογύριζαν και έλιωναν τις ελιές, το λαβάλ, τους εργάτες μέσ’ τη λαδίλα, τα τεράστια λουριά, που μετέδιδαν την κίνηση, το στάμα-περίπου ένα μόδι- το καφενεδάκι, στο οποίο περίμεναν με τις ώρες ώσπου να ξεμπερδέψουν οι...
Άρθρο
Λεξικό φράσεων της ντοπιολαλιάς- Μέρος 23ο
Τάσος Μακρής Θα σι μαγγανίσου Ο μάγγανος ήταν μηχανή, πρωτόγονη, με πολλές παραλλαγές και χρήσεις. Τα βασικά της εξαρτήματα ήταν χειροκίνητοι κύλινδροι. Από το μάγγανο η ντοπιολιαλιά μας έφτιαξε το ρήμα «μαγγανίζου». Ανάλογα με την δουλειά που έκανε ένα μαγγάνι έπαιρνε το ρήμα και την σημασία του. Στη φράση μας είναι εμφανέστατη η απειλή και...
Άρθρο
Λεξικό φράσεων ντοπιολαλιάς- Μέρος 22ο
Τάσος Μακρής Θα σ’ αλανιάσου Ακόμα μια απειλή! Δεν θα αναφερόμασταν σ’ αυτήν, αν δεν υπήρχε ετυμολογικό λάθος. Στον προφορικό λόγο του γλωσσικού μας ιδιώματος κυκλοφορούν πολλές λέξεις με παρετυμολογική μορφή κι έτσι οι λέξεις δεν βγάζουν νόημα. Το αλανιάζω προερχόμενο από το αλάνι, δε θα πει τίποτα. Το αλάνι σημαίνει κάτι σαν αλήτης και...
Άρθρο
Λεξικό φράσεων της ντοπιολαλιάς- Μέρος 19ο
Φωτογραφία: Το μηχανουργείο του Θοδωρή Χατζησπυρέλλη και το αρχοντικό του Καλιά-Μπέη-Γιώργος Καρακλάς από το αρχείο του Στρατή Πάντα. Η πλάκα να σι φα Μακάβρια κατάρα, η χειρὀτερη που θα μπορούσε να διατυπωθεί. Η πλάκα είναι η ταφόπλακα κατω από την οποία ο κάθε θνητός « εις χουν απελεύσει ». Σημειώνεται κι εδώ για πολλοστή φορά...
Άρθρο
ΤΑ ΦΡΟΥ ΦΡΟΥ – ΣΤΕΛΛΑΣ ΚΑΡΝΑ
Ιγνάτης Ψάνης Η μητρική μας διάλεκτο, τα Πολυχνιάτικα, που κάποιοι απαξιωτικά και περιφρονητικά τα ονομάζουν χωριάτικα, κάποιοι που ξεχάστηκαν και ξέχασαν, βρήκαν, εκτός από τον Τάσο Μακρή, που χρόνια τα μελετά, τα τελευταία χρόνια έναν ανέλπιστο υποστηρικτή, που τα τελευταία χρόνια γράφει τη δική της ιστορία. Kατάφερε με την αυθεντικότητά της, το ταλέντο και το...