Ιγνάτης Ψάνης
Την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024, 18.30 γίνεται η παρουσίαση του βιβλίου του Χρήστου Χατζηλία ¨Οι πετράδες της Λέσβου” στο Ιστορικό Αρχείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς (ΠΙΟΠ), Δωρίδος 2 και λεωφόρος Ειρήνης 14 Ταύρος, 17778
Ο Χρήστος Χατζηλίας, Φιλόλογος, πρώην Σύμβουλος Φιλολόγων Λέσβου, αφιέρωσε πολύ χρόνο και με πολύ μεράκι και αφάνταστο μόχθο αναδίφησε αρχεία, έψαξε στις πηγές ό,τι έχει γραφτεί για το γνωστό πέτρινο πολιτισμό του νησιού μας, μίλησε με τους τελευταίους δουλευτάδες της πέτρας, συγκέντρωσε πλήθος φωτογραφιών αντιπροσωπευτικών πέτρινων κτισμάτων του Σκαλοχωρίου και της Ανεμότιας και μας παρουσίασε μια ανεπανάληπτη εργασία, που πιστεύω καλύπτει το κενό, που υπήρχε στο νησί μας στον οικιστικό τομέα και στη συμβολή του στη διαμόρφωση του πολιτισμού του νησιού μας, της περιόδου 1850 – 1950.
Η εργασία προσεγμένη, εμπεριστατωμένη, διεισδυτική, παρά το ότι περιορίζεται στην οικιστική, κοινωνική, ιστορική διαδρομή της ιδιαίτερης πατρίδας του συγγραφέα, έχει μεγάλο ενδιαφέρον για κάθε Λέσβιο, διότι οι παράγοντες, που συντέλεσαν στη διαμόρφωση της οικιστικής φυσιογνωμίας του νησιού μας, ήταν οι ίδιοι για όλους τους οικισμούς και για τούτο είχαμε σχεδόν τα ίδια αποτελέσματα.
Μετά από τις καταστροφές (1850 καταστροφή του ελαιώνα από παγωνιά, 1851 πυρ-
καγιά της Μυτιλήνης, 1867 ο μεγάλος σεισμός, 1889 δεύτερος σεισμός) και με την οικονομική άνοδο των χριστιανών, ύστερα από τις σοβαρές διοικητικές μεταρρυθμίσεις των οθωμανών, ακολούθησε οικοδομική έκρηξη σε όλο το νησί. Το ύφος των κτισμάτων, που υπάρχουν και σήμερα, δείχνει την οικονομική ευρωστία των Λεσβίων και τον πολιτισμικό επηρεασμό τους από πολλές πλευρές. Η σκληρή πέτρα του τόπου μας στα χέρια καλών μαστόρων – πετράδων απέκτησε πλαστικότητα και εκφραστική δύναμη, τέτοια, που μπορεί και σήμερα, σαν ιστορικό ντοκουμέντο, να μας μιλά για τα έργα και τις ημέρες των ανθρώπων της Λέσβου, που έχτισαν τους οικισμούς, οι οποίοι κρίθηκαν διατηρητέα μνημεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Το βιβλίο, μεγάλου μεγέθους, διακοσίων πενήντα έξι (256) σελίδων τυπωμένο σε χαρτί πολυτελείας, βρίθει από καλλιτεχνικές έγχρωμες φωτογραφίες, χάρτες, σχεδιαγράμματα, υποστηρικτικά των παραπλεύρων κειμένων. Τα κείμενα γραμμένα σε καθαρή, πλήρως κατανοητό (με επεξηγήσεις και διευκρινίσεις όπου χρειάζεται) γλώσσα, απευθύνονται με καταπληκτική μαεστρία στον κάθε Λέσβιο αναγνώστη, δίνοντάς του την αίσθηση ότι διαβάζει κάτι για το δικό του τόπο. Έτσι το βιβλίο γίνεται απόκτημα όχι μόνο των Σκαλοχωριτών και των Ανεμοτιανών, αλλά και όλων των Λεσβίων, που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο πέτρινο περιβάλλον του νησιού μας. Όλοι οι Λέσβιοι, που επαίρονται για τα καλαίσθητα πετρόχτιστα σπίτια τους, έχουν τώρα το βιβλίο, που τους βοηθά να κατανοήσουν το φαινόμενο της πέτρας, που κατάφερε να καθρεφτίζει και να διαγράφει την ιστορική και ποελιτισμική διαδρομή των προγόνων τους.
Το βιβλίο έχει τίτλο: «Οι πετράδες της Λέσβου». Ο τίτλος είναι βέβαια επιλογή του συγγραφέα και είναι δικαιολογημένη, αφού αναδείχνει και τους πρωτεργάτες αυτού του έργου. Επειδή όμως αναδείχνονται ευκρινέστατα και τα ιστορικά γεγονότα και η πολιτισμική μετουσίωση των Λεσβίων στους χρόνους εκείνους (1850-1950), μένει σαν τελευταία γεύση στο μυαλό του αναγνώστη ένας άλλος τίτλος: «Ο πέτρινος πολιτισμός της Λέσβου».
Η έκδοση έγινε από το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (Π.Ι.Ο.Π.) το οποίο είναι γνωστό και από τη χρηματοδότηση του μουσείου Βιομηχανικής Ελαιουργίας στο νησί μας. Πιστεύουμε πως το βιβλίο θα έχει από όλους τους Λέσβιους την υποδοχή, που του αξίζει. Τη θέση του ανάμεσα στις καλύτερες εκδόσεις, που φιλοδοξούν να αναδείξουν τον πολιτισμό του νησιού μας, σίγουρα την έχει εξασφαλίσει.
Οι Πολιχνιάτες, που ο οικισμός τους είναι από τους καλύτερους αυτής της εποχής, έχουν κάθε λόγο να προμηθευτούν το βιβλίο. Σ’ αυτό θα βρούμε τις απαντήσεις που ψάχνουμε για τα δικά μας. Οι φίλοι του Χρήστου Χατζηλία τον συγχαίρουμε και ευχόμαστε το πόνημά του να είναι καλοτάξιδο σε μια θάλασσα αναγνωστικού κοινού.