Παλιά φωτογραφία της Σκάλας-Μοναδική!
Ιγνάτης Ψάνης
Πολύς λόγος γίνεται ο τελευταίος καιρός για τις τοιχογραφίες του Θεόφιλου που εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους στην Καρίνη. Οι παλιοί τις θυμόμαστε ολοζώντανες κάποτε.
Μάλιστα ήταν και ένας επιπλέον λόγος να σταματήσουμε για λίγο στο ειδυλλιακό αυτό μέρος. Τα χρόνια περνούσαν και καθώς οι τοιχογραφίες ήταν εκτεθειμένες στις καιρικές συνθήκες και στις φυσικές εναλλαγές, εμείς οι ίδιοι γενόμαστε μάρτυρες της σταδιακής φθοράς τους.
Και δεν ήταν μόνο στην Καρίνη τα έργα του Θεόφιλου που είχαν την δυσάρεστη κατάσταση.
Το ίδιο συνέβη και στον Μεσαγρό της Γέρας.
Ο Θεόφιλος περνώντας από τον Πολιχνίτο και τη Σκάλα άφησε και σε μας το εικαστικό του αποτύπωμα, που δυστυχώς είχε, εκτός ενός, την τύχη των προηγουμένων στην Καρίνη και στο Μεσαγρό.
Στο πρώτο μέρος που θα ασχοληθούμε με το έργο που σώθηκε, τον Βενιζέλο στη Σκάλα Πολιχνίτου.
Στο δεύτερο μέρος θα προσπαθήσουμε να συγκεντρώσουμε όσα περισσότερα στοιχεία μπορούμε για το χαμένο έργο και τη διαμονή του Θεόφιλου στην περιοχή μας. Ήδη έχουμε επισημάνει και άλλα κτίσματα στα οποία ο Θεόφιλος ζωγράφησε..
Ο Θοδωρής Προκοπίου στον “Θεόφιλο”
Ο ΣΚΑΛΙΩΤΗΣ “ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ” ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΟΥ
Το 1927 ο Παναγιώτης Χατζηευστρατίου λειτουργεί στη Σκάλα Πολιχνίτου ένα χώρο, που είναι μπακάλικο, φούρνος, στον οποίον έχει και το μονοπώλιο τσιγάρων. Έχει και μερικά τραπεζάκια για καφέ. Ο χώρος αυτός ήταν περίπου δίπλα στο super market της Όλγας σήμερα.
Τη χρονιά αυτή επιστρέφει ο Θεόφιλος από τον Βόλο, μετά από ένα χοντροκομμένο χωρατό κάποιου, στη Μυτιλήνη και γυρίζει τα διάφορα χωριά ζωγραφίζοντας σε σπίτια για καφενεία για ένα πιάτο φαΐ. Έτσι βρέθηκε στον Πολιχνίτο και στη Σκάλα, όπου άφησε αρκετή από την καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Βρισκόμαστε στη δεύτερη περίοδο του Θεόφιλου, που τον ανακαλύπτει ο Teriade και αλλάζει και η θεματογραφία του.
Στη Σκάλα κλήθηκε από τη φιλοβενιζελική οικογένεια του Παναγιώτη Χατζηευστρατίου να ζωγραφίσει στο μαγαζί του τον Βενιζέλο. Βρισκόμαστε στο 1928.
Οι διαστάσεις της τοιχογραφίας ήταν 1,10Χ0,60 περίπου. Παρίσταναν έναν εκφραστικότατο Βενιζέλο με γιρλάντα, λουλούδια γύρω-γύρω. ήταν σαν κάδρο. Οι παλιοί που τον είχαν δει μιλούν με θαυμασμό.
Ήταν η εποχή που ο Βενιζέλος επανέρχεται στην πολιτική ως πρωθυπουργός (1928-1932)
Το έργο αυτό βρέθηκε σοβατισμένο!! Προφανώς η πολιτική πόλωση, τα πολιτικά πάθη και η μίση του Διχασμού δεν είχαν ξεπεραστεί. Από την άλλη στις εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933 επικράτησε το Λαϊκό Κόμμα, αντίπαλος του Κόμματος των Φιλελευθέρων και σχηματίστηκε νέα κυβέρνηση υπό την Παναγή Τσαλδάρη. Εκτός από τα αποτυχημένα φιλοβενιζελικά στρατιωτικά κινήματα της 6ης Μαρτίου 1933 και της 1ης Μαρτίου 1935, αλλά και η δεύτερη απόπειρα δολοφονίας του Βενιζέλου, στις 6 Ιουνίου 1933, επανέφεραν το ζοφερό κλίμα της πολιτικής πόλωσης. Σε αυτό το ταραχώδες κλίμα εντάσσεται και το πραξικόπημα των αντιβενιζελικών τον Οκτώβριο του 1935, το οποίο οδήγησε στην αντικατάσταση του Συντάγματος του 1927 από εκείνο του 1911 και στην επαναφορά του καθεστώτος της βασιλευόμενης δημοκρατίας. Τον Νοέμβριο του 1935 ο έκπτωτος βασιλιάς Γεώργιος, μετά από ενδεκαετή παραμονή στο εξωτερικό, επανήλθε στον θρόνο ως Γεώργιος Β’.
Μέσα σε αυτό λοιπόν το ευμετάβλητο και πολύ επικίνδυνο κλίμα για τους φιλοβενιζελικούς ο Βενιζέλος έπρεπε να εξαφανιστεί ή να κρυφτεί…Ήταν και μαγαζί… Έτσι σοβαντίστηκε…
Εν τω μεταξύ το οίκημα στη Σκάλα του Παναγιώτη Χατζηευστρατίου μεταβιβάζεται στο γιο του Στρατή, ο οποίος το 1945 βρίσκεται στην Καλλονή ως εθνοφύλακας. Εκεί γνωρίζει και παντρεύεται τη γυναίκα του και γίνεται
μόνιμος κάτοικος πλέον της Καλλονής.
Ο “Βενιζέλος” σοβατισμένος και εγκαταλελειμμένος περιμένει…
Το οίκημα μεταβιβάζεται στον γιο τού Στρατή, τον Παναγιώτη (Τάκη), ο οποίος έχει επιστρέψει από την Αφρική και αναλαμβάνει να το συμμαζέψει, γιατί δεν ήταν και σε πολύ καλή κατάσταση.
Όταν κάποιος εργάτης χτύπησε λίγο τον σοβά και έπεσαν χρώματα, σταμάτησε τις εργασίες και ειδοποιήθηκε ο Τάκης στην Καλλονή.
Η τεχνική εταιρεία του Μιχαλαριά την 1983-85, με το πολύ εξειδικευμένο προσωπικό, ανέλαβε το χρονοβόρο και κοστοβόρο έργο της απεντοίχισης και της συντήρησης. Το έργο, αφού αφαιρέθηκε με το σοβά, για ένα εξάμηνο δουλεύτηκε, ρετουσαρίστηκε, σταθεροποιήθηκε, έγινε πίνακας. Μετά από κάποιο διάστημα αγοράστηκε από κάποιον χρηματιστή στην Κηφισιά.
Τελικά, είναι το μοναδικό έργο του Θεόφιλου στην περιοχή μας το οποίο σώθηκε!
Προσπαθούμε να βρούμε, να φωτογραφίσουμε αυτόν τον πίνακα, λίγο δύσκολο…
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Επειδή όσα καταθέτουμε για την περιοχή μας, όσον αφορά τον Θεόφιλο, είναι προσωπικές μαρτυρίες ή ακούσματα, παρακαλούμε όποιος γνωρίζει κάτι περισσότερο ή κάτι διαφορετικό από όσα – αναρτούμε, να μην ενημερώσουμε, να διορθώσουμε ή να συμπληρώσουμε τη σελίδα μας.