Επιμέλεια-Φωτογραφίες-βίντεο: Ιγνάτης Ψάνης
Παναγιώτης Χριστιανός-Οι σπουδές του
Ο Παναγιώτης Χριστιανός σπουδάζει γιατρός με έξοδα ενὀς άτεκνου κτηματία, καθώς και με την βοήθεια της Κοινότητας και του πεθερού του Παν. Παπαφιλίππου. Αυτός γιατρός πρακτικός καθώς ήταν, αποφάσισε να τον σπουδάσει και να τον κάνει γαμπρό του. Φαίνεται πως ο πατέρας του Γεώργιος Χριστιανός είχε πεθάνει, αφού στη διαθήκη του το 1866(14 Δεκ.) αφιερώνει το σπίτι του στα τρία παιδιά του, τον Ευστράτιο, τον Παναγιώτη και την Γιασεμούδα και τα κτήματά του στους δύο γιούς του. Έτσι ο Χριστιανός έρχεται στη Μυτιλήνη, φοιτά στο Γυμνάσιο, παίρνει το απολυτήριό του από το Β’ Γυμνάσιο Αθηνών με βαθμό «σχ. καλώς» και το 1871 εγγράφεται στην ιατρική σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου μαζί με ένα άλλο Μυτιληνιό, τον Γ. Ξ. Καραπαναγιώτη, συμμαθητή του στο Β΄Γυμνάσιο Αθηνών. Μετά την αποφοίτησή του φεύγει, για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο της Λειψίας. Ο πεθερός του, όσες φορές του έγραφε στην Γερμανία, τον συμβούλευε να κατατοπιστεί καλά, γιατί στην Ιταλία σπούδαζε ένας άλλος Πολιχνιάτης, ο Βάλλης. Όταν γύρισε στο χωριό παντρεύτηκε την μικρή κόρη του Παπαφιλἰππου, την Μελπομένη, με την οποία απέκτησε τρείς κόρες και ένα γιό.
Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΕΙ ΣΤΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ
Η σύσταση του ΠΡΩΤΟΥ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ ΠΟΛΙΧΝΙΤΟΥ έγινε στις 16 Μαίου του 1884, ύστερα από απόφαση της Δημογεροντίας η οποία , αφού πέτυχε με την υλική και ηθική συμπαράσταση και συνδρομή πολλών φιλανθρώπων συμπολιτών την έλευση του Χριστιανού από την Λήμνο, αποφάσισε την ίδρυση του φαρμακείου με την επωνυμία «Φαρμακείο της Κοινότητας Πολιχνίτου» Το φαρμακείο αποφασίστηκε να εξοπλιστεί με όλα τα απαιτούμενα φάρμακα και φαρμακευτικά όργανα με δαπάνες της Κοινότητας. Αποφασίστηκε ακόμη οι μεν εύποροι να παίρνουν τα φάρμακα πληρώνοντας κάποιο μικρό ποσό , οι δε άποροι να έχουν δωρεάν όλη την θεραπεία. Επειδή μάλιστα η Κοινότητα δεν μπορούσε τότε να προσκαλέσει επιστήμονα φαρμακοποιό, σύμφωνα με τις διατάξεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας περί φαρμακείων λόγω οικονομικών χρεών, ανέθεσε την διεύθυνση του Φαρμακείου στον Χριστιανό με βοηθούς τους επί σειρά ετών εμπειρικούς φαρμακοποιούς Χαράλαμπο Παλαιολόγο και Παναγιώτη Παπαφιλίππου, προς τους οποίους αποφασίστηκε η χορήγηση ετήσιας αμοιβής. Παράλληλα, η Δημογεροντία διόρισε και τριμελή επιτροπή αποτελούμενη από τον Αριστείδη Ε. Κωστομοίρη, Παναγιώτη Δ. Ευστρατίου και Γεώργιο Σαράντου με αποστολή τον έλεγχο των λογαριασμών του φαρμακείου, αλλά και την γενικότερη διατήρηση και προαγωγή αυτού. Όταν όμως η νεοϊδρυθείσα Υποδιοίκηση Πλωμαρίου, στην οποία υπαγόταν η περιφέρεια Πολιχνίτου, έμαθε ότι η Κοινότητα Πολιχνίτου κάλεσε από την Λήμνο τον Παν. Χριστιανό σαν κοινοτικό γιατρό, έστειλε προς την Κοινότητα ένα διάταγμα σύμφωνα με το οποίο δεν μπορούσαν να διατεθούν «κοινά» χρήματα για τέτοιους σκοπούς. Δόθηκε μάλιστα διαταγή αντίγραφα του διατάγματος αυτού να τοιχοκολληθούν όχι στους τοίχους, αλλά μέσα στα καταστήματα και στο Φαρμακείο. Τελικά όμως η τοιχοκόλλληση του διατάγματος στο Φαρμακείο δεν κατορθώθηκε, γιατί αντέδρασε ο γιατρός της Κοινότητας. Το 1885 ( 7 Απριλίου) και το 1889 διορίζεται ως μέλος της σχολικής Εφορίας Πολιχνίτου. Στις 19 Σεπτεμβρίου 1891 ο Χριστιανός αγοράζει από τον Χαράλαμπο Παλαιολόγο όλη την ποσότητα φαρμάκων , σκευών και επίπλων που βρίσκονταν μέσα στο εργαστήριό του Ευστρατίου Ν. Καρασταμάτη αντί του ποσού των 30 οθωμανικών λιρών.
Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΣ ΧΤΙΖΕΙ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΑ ΛΟΥΤΡΑ
Το 1892 χτίζει τα λουτρά του Πολιχνίτου μέρος των οποίων σώζεται ακόμη και σήμερα. Αρχικά έχτισε δύο πλακόστρωτες δεξαμενές, μία για τις γυναίκες μήκους 4,30 μ., πλάτους 3,40μ. και βάθους 1μ. Επίσης έκτισε και ένα λιθόκτιστο οίκημα με οκτώ δωμάτια για τους λουόμενους. Κάθε δωμάτιο είχε πίνακα που έγραφε τι περιέχει το ιαματικό νερό και για ποιες αρρώστιες είναι κατάλληλο. Η ύπαρξη των θερμών πηγών του χωριού συνετέλεσε επίσης στα χρόνια αυτά της Τουρκοκρατίας στην θεραπεία και την ανακούφιση των κατοίκων της περιοχής από διάφορες ασθένειες, όπως οι χρόνιοι ρευματισμοί, η αρθρίτιδα, οι δερματικές παθήσεις , τα εκζέματα κλπ. Εκτός βέβαια από τους κατοίκους της περιοχής κατέφευγαν εκεί για θεραπεία και πολλοί ασθενείς από το υπόλοιπο νησί, αλλά και από πολλά μέρη της Ανατολής. Χημική ανάλυση μιας από τις πηγές του Πολιχνίτου , στην οποία αναγράφονται τα κυριότερα συστατικά του νερού δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά από τον L.de Launay, ο οποίος επισκέφθηκε τη Λέσβο το 1887 και το 1894. Μια άλλη ανάλυση που δημοσιεύθηκε το 1932 δείχνει την σταθερότητα της χημικής σύστασης των πηγών.
Έτσι η θερμοκρασία της πηγής του φρεατίου Χριστιανού είναι 69,8 βαθμοί C, ενώ η παροχή του νερού 15 κυβικά μέτρα το 24ωρο. Από χημικής άποψης μπορούμε να πούμε ότι οι πηγές του Πολιχνίτου κατατάσσονται μεταξύ των χλωριονατριούχων, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η περιεκτικότητα σε λίθιο.
Το Δεκέμβριο του 1890 συμμετέχει σε επιτροπή που διορίζει η Δημογεροντία, για να επιστατήσει την ανέγερση Παρθεναγωγείου με χρήματα που άφησε για τον σκοπό αυτό στην διαθήκη του ο μοναχός Αρσένιος καθώς και άλλοι Πολιχνιάτες. Το 1891 αναφέρεται σαν ένας από τους εκτελεστἐς της διαθήκης του Αρσενίου, ο οποίος αφήνει επίσης 5000 γρόσια για την ανέγερση Κοινοτικής οικίας. Το 1892 τον συναντάμε πάλι να παραχωρεί με δήλωσή του το δικαίωμα στον πεθερό του Π. Παπαφιλίππου να προικίσει το μισό ενός ελαιοκτήματος , το οποίο είναι υποθηκευμένο λόγω χρέους του πεθερού του προς τον ίδιο, ενώ δύο χρόνια μετά πουλά το ελαιὀκτημά του στη θέση «Κουκουβάγια» στον Δημήτριο Χ. Σαμαρά αντί 90 αργυρών μετζιτίων. Το 1896 δανείζεται 55 οθωμανικές λίρες από τον Ιωάννη Παπαγεωργίου (από το Πλωμάρι) με την υποχρέωση να τον εξοφλήσει μετά την πάροδο τριετίας μαζί με τον νόμιμο τόκο. Για ασφάλεια του δανειστή υποθηκεύει το κτήμα του στα θερμά λουτρά.
Το 1898 ο Χριστιανός συμφωνεί με τους Χαράλαμπο Κυρ. Καμπεζά και Περικλή Σάββα να του παραχωρήσουν την άδεια να κάνει γεώτρηση σε κτήμα του καθενός σε συγκεκριμένη θέση που όρισε ο Μυτιληνιός κάλφας Γεώργιος Φούσκας με σκοπό την ανακάλυψη ποσίμου ύδατος, το οποίο ήθελε να διοχετεύσει στο κτήμα του στα θερμά λουτρά. Στα δύο συμφωνητικά αναφερόταν η υποχρέωση του Χριστιανού να πληρώσει από 10 οθωμανικές λίρες στον καθένα σε περίπτωση που ανακάλυπτε επαρκή ποσότητα νερού. Το 1900 ο Χριστιανός αναφέρεται σαν μέλος του Δημαρχιακού Συμβουλίου, ενώ το 1902 διορίζεται σαν ένας από τους εκτελεστές των διαθηκών του Αριστείδη και της Μαριγούς Ε. Κωστομοίρη, μαζί με έναν άλλο γιατρό, τον Χαρ. Παναγιωτάκη.
Πηγή: ΠΟΛΙΧΝΙΑΤΕΣ ΓΙΑΤΡΟΙ ΣΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ-ΙΓΝΑΤΗΣ Θ. ΣΙΜΟΣ-Μυτιλήνη 1996
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΤΩΝ ΕΡΕΙΠΩΜΕΝΩΝ ΚΤΙΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΥ
Επισκεφθήκαμε πρόσφατα τον χώρο των παλιών κτισμάτων του αείμνηστου γιατρού και κρατήσαμε κάποιο αρχειακό υλικό.
Το κτήριο-ξενώνας ήταν κλειστό, δεδομένου ότι γίνονται εργασίες επαναλειτουργίας του και γι’ αυτό δεν το φωτογραφήσαμε.
ΚΤΗΡΙΟ Γ
ΒΙΝΤΕΟ
Φωτογραφίες από το προσωπικό μας αρχείο