Το Άγιο Πάσχα στη ζωγραφική του Θεόφιλου
Ιγνάτης Ψάνης
Ενόψει του Πάσχα σκεφτήκαμε να αναρτήσουμε  τους πίνακες του Θεόφιλου που αναφέρονται στην κορυφαία γιορτή της χριστιανοσύνης. Με την ευκαιρία αυτή κάνουμε και μία σύντομη παρουσίαση της κοινωνικής του ζωής και της καλλιτεχνικής του πορείας..
Από μικρό τον φώναζαν “αχμάκη”, οθωμανική λέξη (ahmak) που σημαίνει ελαφρόμυαλος, αφελής. απλοϊκός ίσως και καθυστερημένος. Ήταν το προσωνύμιο του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ, του φουστανελά. Άλλοι πάλι τον έλεγαν σοβατζή. Κανένας δεν είχε αναγνωρίσει την τέχνη του, κανένας δεν έβλεπε πώς αποτυπώνονταν η αγνή και λαϊκή του ψυχή, που  είχε γαλουχηθεί με μια βαθιά ελληνικότητα και θρησκευτικότητα.
Αναγνωρίστηκε με το θάνατό του, εξαιτίας του Τεριάντ.

Ένας  από τους  σχετικούς  πίνακες είναι και “Οι  κουλούρες  με  τα  κόκκινα  αυγά. Οικογένεια  του  κύριου Πάτρισον  από  το  Σικάγο”

Τον Ιούνιο του 1961 εγκαινιάστηκε μεγάλη έκθεση με έργα του Θεόφιλου στο Μουσείο του Λούβρου. Ήταν ο θρίαμβος του«σοβατζή», του “αχμάκη”, που έφυγε από τη ζωή πικραμένος, πένης και μ΄πλις είχε αρχίσει να του χαμογελά η τύχη, γιατί εν τω μεταξύ, ο ζωγράφος Γιώργος Γουναρόπουλος μιλά με ενθουσιασμό για το έργο του Θεόφιλου στον Μυτιληνιό Στρατή Ελευθεριάδη σημαίνοντα τεχνοκριτικό στο Παρίσι με το γαλλικό όνομα Τεριάν. Ο Ελευθεριάδης είναι ο άνθρωπος που επιβάλλει τον Θεόφιλο και θα τον κάνει γνωστό, τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό. Του αγοράζει χρώματα, πινέλα και πανιά και αναθέτει στον πατέρα του να του στέλνει στο Παρίσι όσα έργα ζωγραφίζει. Τότε παρατηρείται και μία στροφή στη θεματολογία του Θεόφιλου. Τα ιστορικά και ηρωικά θέματα δίνουν τη θέση τους στα πιο οικεία, τα καθημερινά, τα κοντινά. (Σαν σήμερα)

Το κοσμοπολίτικο Παρίσι υποδέχθηκε τον Έλληνα αυτοδίδακτο καλλιτέχνη, τον «παρθένο μαθητή των αισθήσεων», ο οποίος, κατά τον Οδυσσέα Ελύτη «έδωσε έκφραση πλαστική στο αληθινό μας πρόσωπο». Η έκθεση οφείλετο στον Τεριάντ, βαθύ πατριώτη και εμπνευστή κορυφαίων δημιουργών του 20ού αιώνα, που ανακάλυψε τον Θεόφιλο και προσέδωσε κύρος στο έργο του, κινώντας το ενδιαφέρον της Ευρώπης, των διανοουμένων της εποχής. Ο «εν ξιφήρεις» φουστανελάς μπήκε στις αίθουσες του πιο λαμπρού μουσείου και οι Λουδοβίκοι συναντήθηκαν με τον Αντώνη Κατσαντώνη, τον Αθανάσιο Διάκο, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Μέγα Αλέξανδρο, την Αρετούσα.

 Έργα απλά, ελεύθερα, γεμάτα φως, σοφία και γλαφυρότητα, ενθουσίασαν τους επισκέπτες της έκθεσης «οι οποίοι εξεφράζοντο μετά θαυμασμού δια την πρωτοτυπίαν του ζωγράφου Θεόφιλου, που θεωρείται ως ο πρωτοπόρος της λαϊκής αυτής τεχνοτροπίας».