Πέτρος Καναρίδης
Ίμβρος παιπαλόεσσα (πετροβράχα), κατά τον Όμηρο, Ω Ιλιάδας.
Ένα τεκμήριο ανάμεσα σε τόσα άλλα ελληνικότητας του νησιού που το τοποθετεί χρονολογικά στο απύθμενο βάθος της ιστορίας των Ελλήνων.
Σε γνωρίζω από την κόψη του σπαθιού…. του σπαθιού όμως που με τον πιο άδικο τρόπο έκοψε το νήμα της ιστορικής συνέχειας σιγά-σιγά, αργά-αργά, αλλά μεθοδικά και σταθερά. Πολλά τα χτυπήματα, βαθιές οι πληγές. Φόβος, τρόμος, απειλές και πολλαπλά μέτρα εξαναγκασμού ώθησαν τους φιλόπονους, φιλήσυχους και νομιμόφρονες πολίτες γηγενείς Έλληνες Ιμβρίους «να πάρουν των ομματιών τους» και με πολλή θλίψη και δάκρυα να εγκαταλείψουν το βιος τους και κυρίως τα βιώματά τους στη γενέθλια γη. Βαρύτατο όμως το χτύπημα από το κλείσιμο των Σχολείων και την απαγόρευση της διδασκαλίας των Ελληνικών Γραμμάτων. Ο Ιμβριώτης μπορεί να αντέξει την ασιτία, την αγραμματασύνη όμως όχι. Ερημωμένος ο τόπος, αδειανά τα σπίτια. Δύσκολα και συννεφιασμένα χρόνια.
Παρά ταύτα όμως λιγοστοί Ίμβριοι παρέμειναν, έσφιξαν την καρδιά τους και με περισσή υπομονή και επιμονή άντεξαν στα δύσκολα. Για τα λιγοστά παιδιά λειτούργησε ο άτυπος θεσμός του κρυφού Σχολείου παρά τους κινδύνους που εγκυμονούσε το παράτολμο εγχείρημα. Συνίμβριοι Δάσκαλοι με υψηλή παιδαγωγική συνείδηση ευθύνης και πιστοί στο χρέος τους αψήφισαν τους κινδύνους και συνέχισαν να διδάσκουν με χίλιες δύο προφυλάξεις την ελληνική γλώσσα στα ελληνόπουλα που οι γονείς τους απεφάσισαν να παραμείνουν στο νησί. Αξιοσημείωτο μάλιστα είναι ότι οι εναπομείναντες με την ζωντανή παρουσία τους, την ανάσα τους, την ψυχή τους ζώσα στα πατρικά χώματα ως άλλες Εστιάδες κράτησαν αναμμένη να σιγοκαίει την Ιμβριώτικη φλόγα. Φύλασσαν Θερμοπύλες και απετέλεσαν το προζύμι που φούσκωσε τη ζύμη του πόθου της επιστροφής όσων άθελά τους και εξαναγκασμένοι στερήθηκαν το Νησί. Μετά από ένα πρώτο δειλό κύμα επανόδου χρόνο με τον χρόνο όλο και περισσότεροι Ιμβριώτες άρχισαν, έστω και μερικώς, να επαναπατρίζονται. Έτσι προέκυψε η ανάγκη επαναλειτουργίας των Σχολείων ως σημαντικού παράγοντα μόνιμης διαμονής και αύξησης των μονίμων Ιμβρίων κατοίκων.
Ακολουθούν οι άοκνες προσπάθειες οι οποίες με πολύ κόπο, μὀχθο, αγωνία, αλλά και πίστη όλων των συλλογικών φορέων υπό την έμπνευση και καθοριστική συμβολή του Ιμβρίου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου καρποφόρησαν και το άπιαστο όνειρο έγινε η πραγματικότητα που έδωσε τέλος στο πετρωμένο πνευματικό σκοτάδι. Έτσι η λάμψη των Γραμμάτων, του Πνεύματος και του Πολιτισμού ξαναβρήκαν τη θέση τους στο ιστορικό νησί. Έκτοτε μία αναγεννητική πορεία ξανοίγεται για το μέλλον της Ρωμιοσύνης με αυξανόμενο και ενισχυόμενο το Ελληνικό στοιχείο.
Στην ιδιαίτερη αξία και σπουδαιότητα της επαναλειτουργίας των Ελληνικών Σχολείων στην Ίμβρο αναφἐρεται το ακόλουθο ενδιαφέρον άρθρο του κ. Στρατή Μπαλάσκα του οποίου η έγκριτη δημοσιογραφική έρευνα και δράση ανελλιπώς εισχωρεί και αναδεικνύει θέματα Ελληνισμού της άλλης πλευράς του Αιγαίου.
Πέτρος Καναρίδης.
Νέα ζευγάρια αποφασίζουν να επιστρέψουν στο νησί
Γράφει ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΑΛΑΣΚΑΣ Δημοσίευση 7/7/2024
Σχεδόν πεντέμισι χιλιάδες Ρωμιούς κατοίκους είχε η Ίμβρος στα μέσα της δεκαετίας του 1960, δηλαδή πριν 60 χρόνια, όταν και η τουρκική κυβέρνηση εφήρμοσε μια σειρά μέτρων σε βάρος της προστατευόμενης από τη Συνθήκη της Λοζάννης μειονότητας. Με την απόφαση 35/27.3.1964 του εθνικού συμβουλίου ασφαλείας της Τουρκίας ξεκίνησαν μαζικές απαλλοτριώσεις καλλιεργήσιμης γης, ιδρύθηκαν ανοικτές αγροτικές φυλακές για βαρυποινίτες, ενώ με ειδική νομοθετική ρύθμιση απαγορεύτηκε η διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας. Τα επτά μειονοτικά σχολεία με τους σχεδόν 700 μαθητές και τους 30 δασκάλους, έκλεισαν. Πολύ σύντομα το νησί άδειασε από τους νέους που έφυγαν, οι λιγότεροι με κατεύθυνση της Κωνσταντινούπολη και οι περισσότεροι για την Ελλάδα και χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής και την Αυστραλία.
Από τότε όνειρο όλων των Ιμβρίων ήταν η Ρωμαίϊκη Κοινότητα του νησιού να ξανανθίσει. Και αυτό, μπορούσε να επιτευχθεί μόνο με έναν τρόπο. Όπως το κλείσιμο των σχολείων σήμανε τη φυγή των Ρωμιών του νησιού, το άνοιγμά τους μπορούσε να σημάνει την επιστροφή τους.
Επί πολλά χρόνια, το άνοιγμα των κλειστών σχολείων αποτελούσε αίτημα και όνειρο ταυτόχρονα των Ιμβρίων όπου γης. Πρωτοπόροι στη διεκδίκηση ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος, Ιμβριακοί φορείς της διασποράς και άλλοι πολλοί.
Ώσπου τον Ιανουάριο του 2012, το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Οι τουρκικές αρχές ενέκριναν το αίτημα αδειοδότησης ελληνικού μειονοτικού σχολείου στην Ίμβρο.
Το Σεπτέμβριο του 2013, επαναλειτούργησε μετά από 49 χρόνια το Δημοτικό Σχολείο των Αγίων Θεοδώρων, από το οποίο είχε αποφοιτήσει μάλιστα και ο Πατριάρχης. Είχε προηγηθεί η ριζική του επισκευή αφού είχε καεί και επί πολλά χρόνια, έχασκε με μόνο τα εξωτερικά του ντουβάρια. Οι πρώτοι του μαθητές ήταν μόλις τέσσερις.
Το 2015, επαναλειτούργησε ως Γυμνάσιο και Λύκειο, αφού προηγουμένως είχε επισκευασθεί, το εγκαταλελειμμένο ελληνικό σχολείο στο χωριό Αγρίδια. ‘Έτσι, η Ίμβρος απέκτησε κατά τα ισχύοντα στην Τουρκία, πλήρη πρωτοβάθμια τετραετή και δευτεροβάθμια οκταετή ελληνική εκπαίδευση.
«Τη χρονιά που τελείωσε πριν λίγες μέρες, λέει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο διευθυντής του Δημοτικού Ελληνικού Σχολείου των Αγίων Θεοδώρων Στέλιος Μπερμπέρης, είχαμε 18 μαθητές από τους οποίους απεφοίτησαν έξη. Τριάντα μαθητές είχε το Γυμνάσιο και το Λύκειο, από το οποίο αποφοίτησαν τρεις».
Τα σχολεία, τα οποία έχουν το χαρακτήρα ιδιωτικών σχολείων, λειτουργεί ο Εκπαιδευτικός Πολιτιστικός Σύνδεσμος Ίμβρου. Έχουν Έλληνα ομογενή διευθυντή και Τούρκο υποδιευθυντή. «Η συνεργασία μας είναι άριστη» λέει ο κ. Μπερμπέρης, ο οποίος συμπληρώνει ότι η τουρκική γλώσσα διδάσκεται από Τούρκους εκπαιδευτικούς και η ελληνική από Έλληνες ομογενείς ή αποσπασμένους στα σχολεία από την Ελλάδα.
Νέα ζευγάρια αποφασίζουν να επιστρέψουν στην Ίμβρο για μόνιμη εγκατάσταση. Τα παιδιά τους πια έχουν σχολεία και μάλιστα καλά για να φοιτήσουν.
Ο αριθμός των Ρωμιών που το 2000 άγγιζε τον εφιαλτικό για το μέλλον, αριθμό των μόλις 200 Ρωμιών, πλέον αγγίζει τους 700.
«Θα τα καταφέρουμε» λέει ο κ. Μπερμπέρης.
ΦΩΤΟ ΑΠΕ-ΜΠΕ/Στρατής Μπαλάσκας