Αφιέρωμα στην Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου(ΦΕΛ)

Αναμνηστικό μετάλλιο 2001

ΦΙΛΟΤΕΛΙΣΜΟΣ-ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΣΒΟΥ (ΦΕΛ) Όλοι γνωρίζουμε τα γραμματόσημα, τα οποία αποτελούν το «εισιτήριο», το τέλος-την ατέλεια που καταβάλλεται στο ταχυδρομείο και επιτρέπει να «ταξιδεύουν» οι πάσης φύσεως επιστολές μας από περιοχή σε περιοχή. Με την εφεύρεση του γραμματοσήμου αναπτύχθηκε και ο Φιλοτελισμός, μία ευχάριστη ερασιτεχνική ασχολία, χόμπι. Τη συλλογή, ταξινόμηση και μελέτη διαφόρων γραμματοσήμων έχει ως σκοπό του ο Φιλοτελισμός. Διότι στα γραμματόσημα απεικονίζονται πρόσωπα ιστορικά, γεγονότα, αρχαιολογικοί χώροι κ.λ.π. Έτσι εκτός από το οικονομικό όφελος από την είσπραξη του «τέλους» η Χώρα γίνεται γνωστή σε όλο τον κόσμο από γεωγραφικής, ιστορικής και πνευματικής απόψεως. Τέλος να σημειωθεί συλλέκτης-φιλοτελιστής αναπτύσσει την καλαισθησία του, την φαντασία, παρατηρητικότητα και μάλιστα συνηθίζει στην τάξη, στην οργάνωση και επιμέλεια.

Συνεπώς αξίζει ο Φιλοτελισμός να απλωθεί και να αποτελέσει μια ευχάριστη ερασιτεχνική απασχόληση. Σ’ αυτό δε ιδιαιτέρως συμβάλλει και η Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου(ΦΕΛ), την οποία το 1944 ίδρυσαν δραστήριοι και διακεκριμένοι Λέσβιοι και την κατέστησαν μέρος της πολιτιστικής και ιστορικής πορείας του νησιού μας.

Πανόραμα Πολιχνίτου

Άρθρο του Μιχάλη Βαΐτη, Προέδρου Φ. Ε. Λέσβου

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΙΔΡΥΣΗΣ

Το πρακτικό ίδρυσης της Εταιρείας υπογράφτηκε από τα ιδρυτικά της μέλη στις 31/10/1942. Ήταν οι φιλοτελιστές της Μυτιλήνης: Δημήτριος Δημητριάδης (εμπορικός αντιπρόσωπος), Παναγιώτης Γεωργαντής (έμπορος ελαίων), Κωνσταντίνος Καμπούρης (έμπορος), Φίλιππος Κοτζούκης (κτηματίας), Χαρίλαος (Χαριλής) Μπίνος (κτηματίας), Δημήτριος Παπαδόπουλος (κτηματίας) και Δημήτριος Χατζηαποστόλης (προϊστάμενος γραφείου ανταλλαξίμων κτημάτων).

Οι γερμανικές αρχές κατοχής έδωσαν την έγκριση στις 17/7/1944. Το καταστατικό της Εταιρείας εγκρίθηκε με την υπ’ αριθμό 263 απόφαση του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης στη συνεδρίαση της 28ης Ιουλίου 1944 που δημοσιεύθηκε την επομένη. Η καταχώρηση στο βιβλίο σωματείων έγινε στις 4 Αυγούστου 1944.

Η σύνθεση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου (1944-1947) ήταν: Δημήτριος Χατζηαποστόλης (πρόεδρος), Χαριλής Μπίνος (αντιπρόεδρος), Δημήτριος Δημητριάδης (γραμματέας), Κωνσταντίνος Καμπούρης (ταμίας), Δημήτριος Παπαδόπουλος (κοσμήτωρ).

Δεν είναι γνωστή η δραστηριότητα της Εταιρείας κατά τα πρώτα της χρόνια, πλην της πρότασης και επιμέλειας της έκδοσης αναμνηστικών γραμματοσήμων για την απελευθέρωση της Λέσβου από τη γερμανική Κατοχή (βλ. παρακάτω). Η Εταιρεία διαλύθηκε το 1958 με την απόφαση υπ’ αριθμό 802 του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης. Επανασυστήθηκε το 1960 με την απόφαση υπ’ αριθμό 582 του Πρωτοδικείου Μυτιλήνης.

Η σύνθεση του πρώτου διοικητικού συμβουλίου μετά την επανασύσταση (1960-1962) ήταν: Χαριλής Μπίνος (πρόεδρος), Αθανάσιος Σκορδομπέκης (αντιπρόεδρος), Ιωάννης Γουγούλας (γραμματέας), Κωνσταντίνος Ράλλης (ταμίας), Κωνσταντίνος Καμπούρης (κοσμήτωρ).

Σήμερα η Εταιρεία λειτουργεί ως πολιτιστικό μη κερδοσκοπικό σωματείο. Είναι μέλος της Ελληνικής Φιλοτελικής Ομοσπονδίας και εγγεγραμμένη στο Μητρώο Πολιτιστικών Φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΗ «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΛΕΣΒΟΣ 10 Σεπτέμβρη 1944»

Τα χαράματα της Κυριακής 10 Σεπτεμβρίου 1944 αποχώρησαν από τη Λέσβο τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής. Έτσι το νησί της Σαπφούς είχε το προνόμιο να ανακτήσει την ελευθερία του πριν από κάθε άλλη περιοχή της χώρας. Την τοπική εξουσία στη Λέσβο ανέλαβε το ΕΑΜ, που όρισε Νομάρχη Λέσβου τον γιατρό και λογοτέχνη Κώστα Φριλίγγο.

Η νεοσύστατη Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου πρότεινε στις 12 Σεπτεμβρίου 1944 στον Νομάρχη την έκδοση αναμνηστικών γραμματοσήμων με επισήμανση γραμματοσήμων εκ τους αποθέματος της λεγόμενης «Κατοχικής» σειράς (Τοπίων). Η Νομαρχία ενέκρινε την πρόταση στις 17.9.1944 και ανέθεσε στη Φιλοτελική Εταιρεία της υλοποίησή της. Επισημάνθηκαν τρία διαφορετικά γραμματόσημα έκδοσης 15.3.1944 με την επισήμανση «ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΛΕΣΒΟΣ 10 Σεπτέμβρη 1944» και νέα αξία ως εξής: (α) Αξία 500 δρχ. (Κόνιτσα – Γέφυρα) με νέα αξία 100.000 δρχ. σε 5.000 τεμάχια, (β) Αξία 1.000 δρχ. (Πάρος – Εκατονταπυλιανή) με νέα αξία 200.000 δρχ. σε 10.000 τεμάχια, (γ) Αξία 2.000 δρχ. (Κέρκυρα – Ποντικονήσι) με νέα αξία 400.000 δρχ. σε 5.000 τεμάχια και (δ) Αξία 2.000 δρχ. (Κέρκυρα – Ποντικονήσι) με νέα αξία 100.000 δρχ. σε 5.000 τεμάχια (η τελευταία αυτή επισήμανση έγινε μετά τις 30.9.1944).

Τα γραμματόσημα κυκλοφόρησαν υποχρεωτικά από το Ταχυδρομείο Μυτιλήνης, αντικαθιστώντας τα υπάρχοντα και χρησιμοποιήθηκαν στην αλληλογραφία από τις 20 Σεπτεμβρίου ως τις 15 Οκτωβρίου 1944. Τα έσοδα από την πώλησή τους αποδόθηκαν στο Δημόσιο Ταμείο. Αργότερα, όταν ανέλαβε η επίσημη Κυβέρνηση, το Υπουργείο Ταχυδρομείων-Τηλεγράφων-Τηλεφώνων (Τ.Τ.Τ.) ακύρωσε την έκδοση επειδή δεν είχε δώσει το ίδιο την άδεια, παρά το γεγονός ότι δεν υφίστατο Κυβέρνηση στην Ελλάδα κατά τη χρονική στιγμή που έγινε η επισήμανση.

ΧΑΡΙΛΗΣ ΜΠΙΝΟΣ

Ένας από τους σημαντικότερους φιλοτελιστές της Ελλάδας, ήταν ο Χαρίλαος (Χαριλής) Μπίνος (Μυτιλήνη 1909-1978). Ήταν κτηματίας/ελαιοπαραγωγός, ενώ για σύντομο διάστημα εργάστηκε στην Εθνική Τράπεζα. Υπηρέτησε ως έφεδρος κατά τον Ελληνο-ιταλικό πόλεμο. Είχε αναπτύξει πλούσια πολιτιστική και φιλανθρωπική δραστηριότητα και είχε διατελέσει μέλος του ΔΣ και Πρόεδρος πολλών συλλόγων και ιδρυμάτων, αλλά και διευθύνων σύμβουλος του Βοστάνειου Νοσοκομείου Μυτιλήνης. Υπήρξε πρόεδρος του Ροταριανού Ομίλου Μυτιλήνης κατά τα έτη 1969-1971. Ήταν φιλότεχνος και συλλέκτης σπάνιων αντικειμένων λαϊκής τέχνης, όπως σκαλιστών κασελών και ενδυμασιών, καθώς και σπαθιών και νομισμάτων.

Το πρώτο ελληνικό γραμματόσημο τυπώθηκε το 1861 και παράσταινε το κεφάλι του θεού Ερμή. Ήταν θαύμα ζωγραφικής και τυπωτικής εργασίας.

Ήταν ιδρυτικό μέλος της ΦΕΛ και διετέλεσε πρόεδρος αυτής από το 1960 μέχρι το θάνατό του. Ήταν σπουδαίος μελετητής των πρώτων ελληνικών γραμματοσήμων (Μεγάλη Κεφαλή Ερμή, 1861-1886) αλλά και της ταχυδρομικής ιστορίας της Λέσβου και της Μικράς Ασίας. Εκλέχθηκε αντεπιστέλλον μέλος της Γαλλικής Φιλοτελικής Ακαδημίας το 1964, ενώ διετέλεσε μέλος της επιτροπής πλαστών γραμματοσήμων της Διεθνούς Φιλοτελικής Ομοσπονδίας (FIP). Είχε αποσπάσει υψηλές διακρίσεις σε εθνικές και διεθνείς φιλοτελικές εκθέσεις και είχε πλούσιο συγγραφικό έργο. Η Ελληνική Φιλοτελική Ομοσπονδία έχει καθιερώσει από το 1979 ετήσιο βραβείο Φιλοτελικής Φιλολογίας με το όνομά του, ενώ τα Ελληνικά Ταχυδρομεία τον έχουν τιμήσει με γραμματόσημο το 2017.

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ «ΦΙΛΟΤΕΛΙΚΗ ΛΕΣΒΟΣ»

«Η ΥΕΝΕΔ έχει καθιερώσει φιλοτελικήν εκπομπήν διαρκείας ενός τετάρτου της ώρας. Στην εκπομπή της Τρίτης 9 Μαρτίου 1976 (ώραν 6.15 μ.μ.) θα ελάμβανον μέρος οι κ.κ. Σολιώτης και Μακρυμίχαλος, πρόεδρος της Φιλοτελικής Ομοσπονδίας και Φιλοτελικής Εταιρείας Αθηνών αντιστοίχως. Συνιστάται εις τα μέλη η παρακολούθησις των εν λόγω εκπομπών».

Η παραπάνω παράγραφος αποτέλεσε το πρώτο αρθράκι του πρώτου «Δελτίου Ανακοινώσεων» που εξέδωσε η Φιλοτελική Εταιρεία Λέσβου στις 28 Φεβρουαρίου 1976. Πρόεδρος της ΦΕΛ ήταν τότε ο Χαριλής Μπίνος. Το «Δελτίον Ανακοινώσεων» ήταν μία μόνο δακτυλογραφημένη σελίδα μεγάλου μεγέθους, που την είχε επιμεληθεί ο μετέπειτα πρόεδρος της ΦΕΛ Ιωάννης Γουγούλας, πολυγραφημένη σε 12 αντίγραφα στα γραφεία της Μητροπόλεως Μυτιλήνης, με την προτροπή στο κάτω μέρος: «Όταν το διαβάσετε δώστε το για τον ίδιο λόγο και σε άλλον». Με 12 μόνο διαθέσιμα αντίτυπα, ποιος να πρωτοπάρει;

Ήταν η αρχή μιας μεγάλης πορείας. Το «Δελτίον Ανακοινώσεων» κυκλοφόρησε ξανά στις 31 Μαρτίου 1976, με δύο σελίδες και σε περισσότερα αντίγραφα. Στο πέμπτο τεύχος οι σελίδες είχαν γίνει τρεις, ενώ στο ένατο είχαν φτάσει τις επτά. Μήνα με τον μήνα, γινόταν όλο και καλύτερο: περισσότερες σελίδες, εμπλουτισμένο περιεχόμενο, προμετωπίδα, πιο επιμελημένη εκτύπωση, φωτογραφίες, αποστολή όχι μόνο στα μέλη της ΦΕΛ, αλλά και σε Αρχές, πρόσωπα και φιλοτελικά σωματεία σε όλη την Ελλάδα. Στις αρχές του 1978 τη σκυτάλη στην φροντίδα του περιοδικού λαμβάνει ο Χαριλής Μπίνος, μέχρι το θάνατό του (Αύγουστος του ίδιου έτους). Στο 26ο τεύχος (Μαρτίου 1978) παίρνει το μικρό σχήμα που διατηρεί μέχρι σήμερα. Μετά τον Χ. Μπίνο, ο Ευστράτιος Κουρβανιός αναλαμβάνει την προεδρία της ΦΕΛ και την έκδοση του περιοδικού, που από το τεύχος 38-39 (Μαρτίου-Απριλίου 1979) μετονομάζεται σε «Φιλοτελική Λέσβος».

Το 1983 πρόεδρος της ΦΕΛ εκλέγεται ο Ιωάννης Γουγούλας και η ευθύνη εκδόσεως του περιοδικού επιστρέφει στα χέρια του. Νέα εμφάνιση, χαρτί καλύτερης ποιότητας, σταθερή κυκλοφορία ανά δίμηνο ήταν οι πρώτες βελτιώσεις που έγιναν. Η διαρκής προσπάθεια για καλύτερο περιεχόμενο, για καινούργιους συνεργάτες, για περισσότερους παραλήπτες, εδραίωσαν τη «Φιλοτελική Λέσβο» στον φιλοτελικό κόσμο της Ελλάδας. Μέχρι την ασθένεια και τελικά το θάνατό του το 2007, ο κυρ Γιάννης μοχθούσε καθημερινά για τη διατήρηση των υψηλών προδιαγραφών του περιοδικού. Πλήθος μεταλλίων σε εθνικές και διεθνείς εκθέσεις αποτελούν μια μικρή μόνο αναγνώριση του έργου του.

Σήμερα η «Φιλοτελική Λέσβος» κυκλοφορεί κάθε τρίμηνο, μόνο σε έντυπη μορφή. Διανύει το 49ο έτος της και φιλοδοξεί να γιορτάσει σύντομα το χρυσό ιωβηλαίο της.

ΔΡΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1970 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1980, τακτικές δραστηριότητες της ΦΕΛ ήταν η διεξαγωγή δημοπρασιών γραμματοσήμων στο Χριστιανικό Κέντρο Νεότητας της Μυτιλήνης, η διοργάνωση μαθητικών διαγωνισμών έκθεσης με θέμα τον φιλοτελισμό και η πραγματοποίηση εκδηλώσεων για το εορτασμό της ημέρας του γραμματοσήμου.

Έχει επίσης διοργανώσει (και συνεχίζει να διοργανώνει) πλήθος εκθέσεων, ομιλιών και πολιτιστικών εκδηλώσεων, ενώ πραγματοποιεί και εκδόσεις βιβλίων φιλοτελικού περιεχομένου. Δραστηριοποιείται στη διάδοση του φιλοτελισμού σε μαθητές με την πραγματοποίηση «φιλοτελικών εργαστηρίων» σε σχολεία της Λέσβου. Εκδίδει από το 1976 το περιοδικό «Φιλοτελική Λέσβος».

Μετά από πολυετείς προσπάθειες (από το 1976) πέτυχε το 2022 την έκδοση γραμματοσήμου από τα Ελληνικά Ταχυδρομεία για το Απολιθωμένο Δάσος Λέσβου.