ΕΥΣΤΑΘΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ, ΙΑΤΡΟΦΙΛΟΣΟΦΟΣ
Ιγνάτης Ψάνης
Μια ξεχωριστή και σπάνια περίπτωση Πολιχνιάτη, που τα δύσκολα χρόνια της οθωμανοκρατούμενης Λέσβου κατάφερε να σπουδάσει Φιλοσοφική, Ιατρική, να συγγράψει την ιστορία της Λέσβου και αξιόλογα ιατρικά συγγράμματα είναι ο Ευστάθιος Γεωργιάδης, που ανήκει στην κατηγορία των ιατροφιλοσόφων.
Ιατροφιλόσοφοι θα μπορούσαν να ονομαστούν γιατροί του 19ου αιώνα- ο όρος έχει επικρατήσει να χρησιμοποιείται και για ορισμένους λόγιους του 19ου αι. , που ασχολούνταν με τη φιλοσοφία και τα γράμματα.
Ο Πολιχνιάτης ιατροφιλόσοφος Ευστάθιος Γεωργιάδης.
Γεννήθηκε το 1805 και πέθανε το 1913. Το όνομα του, Ευστράτιος Γεωργίου Ζυγούκης. Πιθανό να άλλαξε το συνηθισμένο Ευστράτιος σε Ευστάθιος και το πατρικό σε Γεωργιάδης. Μπορεί να το μεταχειρίστηκε και σαν ψευδώνυμο.
Έσωσε από πνιγμό τον Πατριάρχη Κων/πόλεως όταν στον Ναυτικό Όμιλο της Μυτιλήνης κινδύνευσε από πνιγμό, επισκεπτόμενος το νησί μας, και εκείνος, αφού αναζήτησε το σωτήρα του, για να του εκφράσει τις ευχαριστίες του, τον έγραψε στη Φιλοσοφική Σχολή της Χάλκης, εκτιμώντας το θάρρος και την αξιοπιστία του νεαρού.
Μετά την αποφοίτηση του, η δημογεροντία Πολιχνίτου, με έξοδα της, τον έπεισε να σπουδάσει γιατρός, με πενταετή υποχρέωση παραμονής του στον Πολιχνίτο. Ήταν συμμαθητής του Δ. Βερναδάκη, είχε γνωριστεί με τον Βενιαμίν τον Λέσβιο και έλαβε ενεργό μέρος στην εκθρόνιση του Όθωνα σαν φοιτητής.
Το 1849 παρακινείται από το βιβλίο του Γερμανού Plehn (Πλίνιος) μαθαίνει Λατινικά στα 45 του και το μεταφράζει στα Ελληνικά. Μαζεύει συνδρομές από Έλληνες εντός και εκτός Λέσβου και από Έλληνες στο εξωτερικό, και κυκλοφορεί το βιβλίο *ΤΑ ΛΕΣΒΙΑΚΑ* στην οθωμανοκρατούμενη Λέσβο. Επανεκδίδεται το 1973 από τον δισέγγονό του γιατρό- μαιευτήρα Μάϊστρο Σάββα. Στους προλόγους της επανέκδοσης δεν αναφέρεται η γνώμη ότι συγγραφέας είναι ο Ευστάθιος και μεταχειρίστηκε τις πληροφορίες του Πλεν τις οποίες και μετέφρασε από μετριοφροσύνη που τον χαρακτήριζε.
Διασώθηκε ένα έντυπο σε καλή κατάσταση στη φροντισμένη βιβλιοθήκη του Χ.Ανεργέλλη κ’ τσελ’ (γράφω). Συμφωνώ ότι δεν διέθετε χρήματα για εκδόσεις και ενισχύετο με την προαγορά του βιβλίου. Στην βιβλιοθήκη της Μυτιλήνης δεν υπάρχει αντίτυπο. Και αυτό που το διάβασα από τη βιβλιοθήκη των κληρονόμων του Ανεργέλη(Γ.Χ.Τόμπρας-Γκίκος). . Ανάμεσα στους εκατοντάδες συνδρομητές, αναφέρει και δεκαέξι Πολιχνιάτες.
Στόχος, όπως γράφει στον πρόλογο, να νοιώσει περήφανη η Νεολαία της Λέσβου για την Αρχαία Ιστορία του τόπου της και να τον ελευθερώσει.
‘Έκανε ιατρικές μελέτες που μόνο οι τίτλοι διασώθηκαν.
.1) Περί ελονοσιίας και μεγαλοσπληνών.2) Επίδραση των θερμοπηγών Πολιχνίτου επί των γυναικολογικών νοσημάτων και γονιμότητας των γυναικών.( Έλεγε ότι μεγάλος συντελεστής στην αύξηση του πληθυσμού εκείνη την εποχή οφείλετο στα θέρμα). 3 ) Περί εντερικών παρασίτων και καταπολέμησης αυτών. Από πληροφορίες της προγιαγιάς μου σε ένα θείο μου περίμενε διαρκώς χρήματα από τα παιδιά του να τα εκδώσει. Δυστυχώς μόνο τα Λεσβιακά εκδόθηκαν το Δεκέμβριο του 1849. Είναι η ιστορία της Λέσβου κατά την αρχαιότητα. Εγώ έχω την έκδοση του 1972που βγήκε με φροντίδα του θείου μου Μαϊστου Σάββα ,γιατρού γυναικολόγου στη Μυτιλήνη που πήρε την πρωτοβουλία να αναστήσει τον λησμονημένο πρόγονό μας Ευστάθιο Γεωργιάδη.
Παντρεύτηκε στη Βρίσα, από την οικογένεια Κώση και απέκτησε 4 αγόρια και 3 κορίτσια.”
(Πληροφορίες από την πρόγονή του Αγγελική Τάλλα Πελέκου)
Την μια κόρη του, ερωτεύτηκε και παντρεύτηκε ο Μαΐστρος Σάββας.
Όταν πληροφορήθηκε την άφιξη του Ελληνικού στόλου στη Λέσβο, το 1912, είπε στο περιβάλλον του: Καιρός είναι να αποθάνω, τώρα που είδα την Πατρίδα μου ελεύθερη.
Είναι ο παππούς του παππού μου, του Δημητρού Σάββα.Να δώσω επιπλέον πληροφορίες. Σαν αριστούχος η Μητρόπολις Μυτιλήνης τον βοήθησε να μεταβεί στην Ιταλία και να εγγραφεί στη Φιλοσοφική ΣχολΉ της Ρώμης. Μόνος του έμαθε τη Γαλλική Φιλολογία. Οταν γύρισε στη γενετειρα του επειδη η περιφερεια εστερειτο ιατρου του προτειναν να παρακολουθησει την Ιατρικη με κοινοτικα εξοδα με την υποχρεωση να εγκατασταθει στον Πολιχνιτο και να ασκησει την ιατρικη.Ηταν η κλασσικη μορφη του ιατροφιλοσοφου της εποχης.Ηταν ο συμβιβαστης καθε αντιδικιας και ο συνετος νους καθε εθνικης εκδηλωσης.Οταν ευρισκετο μεταξυ Τουρκων και Χριστιανων συνιστουσε ομονοια και αλληλοσεβασμο.Οταν ηταν μεταξυ Χριστιανων καλλιεργουσε την εθνικη συνειδηση και διδασκε τους νεους Υπηρξε φλογερος πατριωτης.ριουσια ασχολουμενος με τη μελετη ης ιατρικης και της φιλοσοφιας.Ελεγε οτι η μορφωση και η γλωσσομαθεια ειναι ανωτερη περιουσια της κτηματικης.Μορφωσε ομως μονο τους γιους του οι οποιοι σπουδασαν στη Σμυρνη και αλλου και εγιναν μεγαλοι εμποροι.Η μια κορη του η Μαριγω παντρευτηκε τον Μαιστρο Σαββα.Η Μαριγω ηΜαισταινα οπως την ελεγαν τη προγιαγια μου Εαν οΠολιχνιτος θελει να κανει καποιο αφιερωνα σ αυτον να βοηθησουμε με στοιχεια και πληροφοριες.
Πηγές: Χαρίλαος Καράτζανος, Πολιχνιάτικα ιστορήματα 1984
Γιώργος Καρακλάς, ανάρτηση στο fb
Φωτογραφίες από Μπάμπης Νέμτσας στην ομάδα *Βενιαμίν ο Λέσβιος*, ο Διαφωτιστής.
Αγγελική Πελέκου (μαρτυρία)