Ιγνάτης Ψάνης
Το άρθρο του Γιώργου Σταυρινού “Το φυσερό” με πήγε πολύ πίσω, στο σιδεράδικο του Στρατή Σαντή (Αλετρά)
Περνούσα συχνά από το σιδεράδικο του Στρατή Σαντή (Αλετρά), μιας και ήταν απέναντι από το καφενείο μας, στο στενό του αρτοποιείου του Πονηρού. Στεκόμουν γεμάτος περιέργεια και αμηχανία καθώς έβλεπα ανάκατες εικόνες από το φυσερό (μουχάνι το λέμε στο χωριό), από αναμμένα κάρβουνα, πυρακτωμένα σίδερα, τον Στρατή μουτζουρωμένο να σφυρηλατεί, καθώς κρατούσε σφιχτά το σίδερο με μια μεγάλη τανάλια, και με τη βαριά χτυπούσε το σίδερο πάνω στο σίδερο(αμόνι), τη γούρνα με το νερό όπου το βύθιζε για να ατσαλώσει, για να το μετατρέψει τελικά σε ένα χρηστικό αντικείμενο, που θα κρατούσε πια χρόνια.
Ο Στρατής είχε φτιάξει το 80% από τα κάγκελα και τ πόρτες και κατασκεύασε όλες σχεδόν τις λάντζες του χωριού. Ουρές ο κόσμος για να φτιάξει το υνί, όταν ερχόταν ο καιρός για να ζευγαρίσουν. Τον βοηθούσε και ο μπαρμπα -Γιάννης, που είχε και δικό του εργαστήρι πάνω από το σιδεράδικο. Αξίνες (κασμάδες), τσάπες, τσεκούρια, δρεπάνια, σφυριά, βαριές, αλλά και διάφορα σιδερένια εξαρτήματα όπως καρφιά, μεντεσέδες. Ακόμα και πεταλωτής σε βόδια-πολύ δύσκολη δουλειά. Αλλά και πολλή δουλειά!!
Μου έμεινε η εικόνα μιας πολύ σκληρής πάλης του ανθρώπου με το σίδερο, που τελικά ύστερα από αγώνα, τέχνη και τεχνική το καθυποτάσσει. Μου έχει μείνει ακόμα η υπομονή και η αντοχή αυτού του ανθρώπου, καθώς κάθιδρος ήταν αναγκασμένος να δουλεύει σε ένα τόσο απαιτητικό, σκληρό περιβάλλον. Κάθε φορά που ανεβαίνω στο πατρικό μου, ασυναίσθητα στρίβω το κεφάλι, όταν βρεθώ στο εργαστήρι του, γιατί έτσι τον είχα στο μυαλό μου.
Ευχαριστούμε από καρδιάς τον γιο του, τον Δημήτρη (Δημητράκη τον φωνάζω από μικρό και …μου έμεινε) για τις πληροφορίες και τις φωτογραφίες από το εργαστήρι του Στρατή, απομεινάρια μιας ολάκερης ζωής, ζόρικης, σκληρής μα όμορφης , παστρικής και περήφανης.
Αυτές τις μνήμες μου ξανάφερε στο μυαλό το άρθρο του αγαπητού Γιώργου Σταυρινού, που με τη γνωστή ικανότητά του να αναπαριστά γλαφυρά και παραστατικά τα πρωτινά.
Γιώργος Σταυρινός
Αν στεκόσουν στην πόρτα του σιδεράδικου , του αλμπαναριού , που λέγαμε στη καθομιλούμενη, έβλεπες ακριβώς αυτή την ασπρόμαυρη εικόνα. Έναν πέτρινο τοίχο , χώρισμα , το αμόνι ,τα αναμμένα κάρβουνα, μια γούρνα με νερό , εργαλεία τσαπιά και άλλα σιδερικά . Η ατμόσφαιρα θολή από την σκόνη και την μουτζούρα. Εγώ , παιδάκι , τριγυρνώντας στην γειτονιά μου στο ΠΗΓΑΔΙ , κοντοστεκόμουνα στην πόρτα και παρατηρούσα με απορία …. Ένα κεφάλι ανθρώπου φαινόταν ίσα ίσα πίσω από τον πέτρινο τοίχο. Και τα χέρια του ανοιχτά κινούσαν κάτι με δύναμη. Επειτα από πολλές απόπειρες κατάλαβα ότι ήταν ένα φυσερό. Και όταν το κινούσε ο σιδεράς φούντωνε η φωτιά στα κάρβουνα και το θερμαινόμενο σίδερο π.χ. ένα τσεκούρι πάνω σε αυτά , κοκκίνιζε . Ο άλλος σιδεράς , που το κράταγε με την τσιμπίδα , κάποια στιγμή φώναζε ήρεμα . ‘’Αααα’’. Εδινε το σύνθημα στον συνεργάτη του να σταματήσει το φυσερό και να βγεί από εκεί που ήταν. Για να αρχίσουν κι οι δυό το σφυροκόπημα πάνω στο αμόνι. Μια ο ένας , μια ο άλλος. Τι ωραία που τα έβλεπα !