Μία ενδιαφέρουσα συνέντευξη με μία αξιόλογη μαθήτρια
Ιγνάτης Ψάνης
Δεν είναι καθόλου εύκολο να πάρει κανείς συνέντευξη από έναν έφηβο. Και τούτο γιατί υπάρχει ο κίνδυνος είτε να διατυπωθούν απλουστευτικές ερωτήσεις είτε πολύ απαιτητικές, που υπερβαίνουν την ηλικία του. Ο κίνδυνος αυτός ξεπεράστηκε από την Ελένη που με πολλή άνεση, ευθύτητα και ειλικρίνεια απάντησε καίρια σε όλες τις ερωτήσεις μας.
Ο λόγος για την  Ελένη – Ταξιαρχούλα Σκορδά, μαθήτρια της Β΄ Λυκείου του Πρότυπου ΓΕΛ Μυτιλήνης,κόρη της ιατρού Μαρίας Πανσεληνά (κόρη του Παναγιώτη και της Ροδούλας) και του φιλολόγου Μιχάλη Σκορδά. Η Ελένη αναδείχθηκε 2η στον 13ο Πανελλαδικό Μαθητικό Διαγωνισμό Φιλοσοφικού Δοκιμίου, τον οποίο κάθε χρόνο  οργανώνει το Τμήμα Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Πατρών. Στην προκριματική φάση που διεξήχθη στις 27 Ιανουαρίου 2024, συμμετείχαν 450 μαθητές από 71 σχολεία.
Η συνέντευξη που μας παραχώρησε ενέχει ξεχωριστό ενδιαφέρον, γιατί αναφέρεται στη σημαντική διάκρισή της στον Πανελλήνιο διαγωνισμό Φιλοσοφίας.
Και επειδή στους έφηβους πρέπει να λέμε πάντα την αλήθεια, γιατί πολύ εύκολα και γρήγορα μας “ψιλιάζονται”, για αυτό και επιβάλλεται να την πούμε, όπως και η ίδια μας επιβάλει να ακούσουμε με προσοχή, γιατί έχει να πει ουσιαστικά και σημαντικά πράγματα.
Το άξιο προσοχής αυτής της συνέντευξης πάνω από όλα, για μας τους Δασκάλους αλλά και για τους αναγνώστες, είναι η ποιότητα των απαντήσεων, ο μεστός, ουσιαστικός και εύστοχος λόγος σε θεωρητικού τύπου και λογικής ερωτήσεις. Σε ερωτήσεις ακόμα φαινομενικά απλές δίνει τέτοιο βάθος και έκταση που προκαλούν εντύπωση.
Εμείς την συγχαίρουμε και ευχόμαστε από καρδιάς να δρέπει πάντα διακρίσεις στη ζωή της.

 

Το εμβληματικό εκπαιδευτήριο της Μυτιλήνης, που στεγάζει το 1ο Γενικό και το Πρότυπο Λύκειο Μυτιλήνης

Υποστηρικτές του διαγωνισμού είναι το Κέντρο Ελληνικών Σπουδών Ελλάδος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ και ο Σύνδεσμος Φιλολόγων Ελλάδας. Οι εκπαιδευτικοί που προετοίμασαν τους μαθητές του σχολείου ήταν ο κ. Ιωάννης Αναγνώστου (φιλόλογος) και ο κ. Αθανάσιος Ι. Καλαμάτας (θεολόγος).

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

1η Ερώτηση:

Ιγνάτης Ψάνης: Σε μία εποχή που συντριπτική πλειοψηφία των νέων έλκεται από τις νέες τεχνολογίες και γενικότερα από τις θετικές επιστήμες, εσύ κλείνεις σε μία επιστήμη των θεωρητικών σπουδών, τη Φιλοσοφία. Πώς έγινε αυτό;

Απάντηση

Ελένη: Κλίνω προς την θεωρητική επιστήμη της φιλοσοφίας, καθώς εκείνη με έχει οδηγήσει στην συνειδητοποίηση πως ο καθένας ερμηνεύει και επικρατεί διαφορετική θεώρηση για την συμπαντική κατάσταση, πράγμα που μου προκαλεί ανεξήγητο ενδιαφέρον. Παράλληλα η ενασχόληση μου με αυτήν την επιστήμη συνδέεται με το γεγονός πως μου καθιστά εμφανές το πως ο καθένας τρέφει παράξενες σκέψεις κι αναζητά απαντήσεις.

2η Ερώτηση

Ι. Ψ.Η Φιλοσοφία από τη φύση της είναι μία πολύ δύσκολη επιστήμη και ασφαλώς δεν είναι και από τις πρώτες επιλογές των αναλυτικών προγραμμάτων στη Μέση Εκπαίδευση. Πόσο ρόλο έπαιξαν οι καθηγητές σου, δεδομένου ότι το σχολείο σας, το Πρότυπο της Μυτιλήνης, έχει και μία προϊστορία υψηλών διακρίσεων στον πανελλήνιο διαγωνισμό της Φιλοσοφίας;

Απάντηση

Ελένη: Η παράδοση του μαθήματος της φιλοσοφίας από τον φιλόλογο του σχολείου μου διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην προσήλωση στην φιλοσοφική επιστήμη. Η συχνή αναφορά στα πνευματικά οφέλη της φιλοσοφίας που αφορούν την ικανότητα της να προσεγγίζει ζητήματα με τη λογική και όχι με την πίστη, να αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα που ίσως ξεπερνούν τις ανθρώπινες γνωστικές δραστηριότητες, βοηθώντας έτσι στη διεύρυνση των ορίων της ανθρώπινης σκέψης, μου δημιούργησε την επιθυμία να τοποθετηθώ πάνω σε ένα καίριο ζήτημα της επικαιρότητας που αποτέλεσε και θέμα του φετινού διαγωνισμού, τη βιαιότητα στην σύγχρονή εποχή ,απολαμβάνοντας την ελευθέρια που διασφαλίζει η φιλοσοφική έκφραση. Η συμμετοχή μου στον διαγωνισμό πηγάζει αποκλειστικά από την ανάγκη έκφρασης των σκέψεων μου και δεν συνδέεται με την προϊστορία των υψηλών διακρίσεων του σχολείου.

3η Ερώτηση

Ι.Ψ. Ο πατέρας σου, ο Μιχάλης φιλόλογος, το ίδιο και ο παππούς σου ο Παναγιώτης ο Πανσεληνάς, όπως και θείοι σου, ο Παναγιώτης, η Μαρία και ο Σταύρος. Σε επηρέασε, μήπως  και σε κατηύθυνε το οικογενειακό, συγγενικό περιβάλλον;

Απάντηση

Ελένη: Το οικογενειακό περιβάλλον μου ιδιαίτερα ο πατέρας μου καλλιέργησε το ενδιαφέρον μου για την φιλοσοφία. Από μικρή ηλικία έτρεφα ερωτήματα όπως τι είναι η φύση, η ανθρώπινη κοινωνία , η ελευθερία , η δικαιοσύνη, η λογική. Δεν γνώριζα όμως πως υπάρχουν ερωτήσεις στις οποίες δεν παρέχεται η απόλυτη απάντηση. Σε αυτή την διαπίστωση με ώθησε ο πατέρας μου ο οποίος μου χάρισε την ικανότητα να συγκροτώ ορθό συλλογισμό, να ερευνώ, να αξιολογώ, να ασκώ κριτική, να αποφασίζω και να κατανοώ καταστάσεις. Άλλωστε οι παραπάνω δεξιότητες συνιστούν προϋποθέσεις για την εμπλοκή στο περιβάλλον του φιλοσοφικού στοχασμού.

4η Ερώτηση

Ι.Ψ.Η φιλοσοφία όχι ως  μάθημα αλλά ως επιστήμη πώς  πιστεύεις ότι μπορεί να συνδράμει στο σύγχρονο νέο; Γιατί ένας έφηβος να αφιερώσει χρόνο μελετώντας την;

Απάντηση

Ελένη: Η φιλοσοφία πιστεύω πως θα βοηθήσει τον έφηβο να αποκτήσει στενότερη σχέση με τον εαυτό του. Πολλοί συνομήλικοι μου θεωρούν ότι η ψυχή  είναι ο αληθινός εαυτός μας, πως είναι κάτι μη σωματικό και σε αυτόν απευθυνόμαστε . Με την ενασχόληση με την φιλοσοφία θα αντιληφθεί πως η ψυχή είναι ουσιαστικά το μυαλό μας στο οποίο σχηματίζονται οι σκέψεις και τα συναισθήματα. Εξάλλου καταγράφοντας σκέψεις και συναισθήματα , τον εαυτό μας.  Όπως όταν διατηρούμε ημερολόγιο είναι σαν να περιγράφουμε καθημερινά τον εαυτό μας. Ακόμα και ο Ντεκάρτ κρατούσε ημερολόγιο που το δημοσίευσε με τίτλο ‘ Στοχασμοί περί της πρώτης φιλοσοφίας’

 5η Ερώτηση

Ι.Ψ. ‘Επρεπε να είχε μια ξεχωριστή θέση στο εκπαιδευτικό μας σύστημα η Φιλοσοφία; Δεν όφειλε το Υπουργείο Παιδείας να τη συμπεριλάβει στα πανελληνίως εξεταζόμενα μαθήματα ή μήπως είναι υπερβολικό; Πάντως η Φιλοσοφία στα ευρωπαϊκά και όχι μόνο εκπ/κά συστήματα κατέχει ξεχωριστή θέση.

Απάντηση

Ελένη: Η φιλοσοφία έπρεπε να κατέχει ξεχωριστή θέση στο εκπαιδευτικό σύστημα και να συμπεριλαμβάνεται στα πανελληνίως εξεταζόμενα μαθήματα. Η παιδεία του μαθητή θα εμπλουτιζόταν αν ερχόταν καθημερινά αντιμέτωπος με φιλοσοφικές τοποθετήσεις. Η φιλοσοφία άλλωστε είναι η σκέψη πάνω στην ίδια την σκέψη και τις δυνατότητες της. Ο μαθητής σκεπτόμενος φιλοσοφικά αποδέχεται τη διαφωνία και την εκλαμβάνει ως κάτι το δημιουργικό : δεν την αποφεύγει, δεν προσπαθεί να συμβιβαστεί με τα πράγματα και να υποταχθεί στο επιβεβλημένο.

6η Ερώτηση 

Ι.Ψ. Θα ήθελες ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό σύστημα, που να δίνει το χρόνο, τα κίνητρα, τις αφορμές και τη διάθεση στο μαθητή να καλλιεργεί πολύπλευρα την προσωπικότητά του ή είσαι υπέρ της αυστηρής  εξειδίκευσης ακόμα και από τις λυκειακές τάξεις;

Απάντηση

Ελένη: Θα επιθυμούσα ένα διαφορετικό εκπαιδευτικό σύστημα που να μεριμνάει για την ευρύτερη ψυχοπνευματική καλλιέργεια του μαθητή. Το ιδανικό εκπαιδευτικό σύστημα αποβλέπει στην διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας με βασικούς άξονες την ανάδειξη ιδιοτήτων, κλίσεων, στην ενεργοποίηση της αυτενέργειας και πρωτοβουλίας του μαθητή, στην ηθικοποίηση με την καλλιέργεια αξιών όπως η ειλικρίνεια, η εντιμότητα και η αξιοπρέπεια και στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και ευρύτερης αντιληπτικής ικανότητας. Σε καμία περίπτωση δεν είμαι υπέρ της αυστηρής εξειδίκευσης από τις λυκειακές τάξεις, καθώς αυτή η κατάσταση αποπροσανατολίζει το εκπαιδευτικό σύστημα από τον παιδευτικό του ρόλο.

7η Ερώτηση

Ι. Ψ.Η επιλογή σου να σπουδάσεις ψυχίατρος επηρεάστηκε μήπως και από τη Φιλοσοφία;

Απάντηση

Ελένη: Η επιλογή μου να σπουδάσω ψυχιατρική επηρεάστηκε από τη φιλοσοφία αναμφισβήτητα. Ο Σωκράτης, πρωταγωνιστής του φιλοσοφικού παρασκηνίου, ο οποίος μελετούσε την ανθρώπινη ψυχή επιτελούσε ουσιαστικά το λειτούργημα του ψυχολόγου. Έψαχνε την ουσία του ανθρώπου και τρόπους βελτίωσης της ψυχής του. Συζητούσε με τους μαθητές του με σκοπό να αναδείξει την αλήθεια όπως εκπηγάζει μέσα από τον διάλογο. Παρόμοια και εγώ αποφασίζω να στοχεύσω στην επιστήμη της ψυχιατρικής, ώστε να αποκωδικοποιήσω την ανθρώπινη ψυχή , να διασφαλίσω την ψυχική σταθερότητα ενός ατόμου με ιατρικές μεθόδους.