Παναγιώτης Σκορδάς: Λεσβιακό Ημερολόγιο 2024. Γράμματα – Τέχνες – Πολιτισμός, Εκδόσεις «Δούκα», Μυτιλήνη, σελ. 460, (QR code με μελοποιημένα ποιήματα του Αργύρη Εφταλιώτη από τον Νίκο Τσιριγώτη, Εξώφυλλο: Άγγελος Ραζής, Οπισθόφυλλο: Χαρά Χρυσανθάκη)
Το 2011 από τις εκδόσεις «Αιολίδα» ξεκίνησε την ετήσια έκδοση για τα Γράμματα, τις Τέχνες και τον Πολιτισμό της Λέσβου με τον τίτλο «Λεσβιακό Ημερολόγιο» ο Παναγιώτης Σκορδάς και από τότε κάθε χρόνο η κυκλοφορία αυτού του τόμου είναι ένα εκδοτικό γεγονός. Δεκατρείς τόμοι μέχρι σήμερα, με πάνω από πεντακόσιες συνεργασίες και πάνω από 5000 σελίδες κοσμούν εκατοντάδες βιβλιοθήκες και προσφέρουν ποικίλη γνώση και αισθητική απόλαυση.
Το «Λεσβιακό Ημερολόγιο 2024», δέκατος τέταρτος τόμος της σειράς, κλείνει στις 460 σελίδες μια μεγάλη βεντάλια άρθρων Λεσβιακού ενδιαφέροντος. Σαράντα πέντε συνεργασίες, δύο αφιερώματα ταξινομημένα σε ενότητες με τους παρακάτω τίτλους: Η Λέσβος του Άγγελου Ραζή, Πρώτη Γραφή – Πρώτη Ανάγνωση, Μνήμη Αριστείδη (Άρη) Κυριαζή, Γραμματολογία, Τέχνες – Φωτογραφία, Τέχνες – Ζωγραφική, Τέχνες – Μουσική, Η ιστορία αλλιώς, Αρχαία Λέσβος, Ανθρώπων έργα, Αρχαιολογία, Γλωσσικά, Η Λέσβος, οι άνθρωποι, ο χρόνος, οι ιστορίες τους.
Αναλυτικότερα. Το εξώφυλλο του Ημερολογίου κοσμεί πίνακας του πολύ γνωστού ζωγράφου Άγγελου Ραζή. Για τη σχέση του Ραζή με τη Λέσβο υπάρχει ειδικό πολυσέλιδο αφιέρωμα με τίτλο «Λέσβος , η πατρίδα της καρδιάς μου», κείμενα του Διονύση Σαββόπουλου, του Τάκη Μαυρωτά, της Κατερίνας Μαραγκού, του Γιάννη Αλύτη και άλλων καθώς και μια σειρά από πίνακες εμπνευσμένοι από τη Λέσβο.
Στην ενότητα «Πρώτη Γραφή – Πρώτη Ανάγνωση» δημοσιεύονται ποιήματα και διηγήματα των: Θόδωρου Μαραγκού, Φαίδωνα Χατζηδημητρίου, Νίκου Τερζή, Στέλλας Τεργιακή, Νίκου Τσιριγώτη, Μαρίτας Στεφανέλλη, Ευστρατίας Βουζούλια – Περγάμαλη.
Πλούσιο και το αφιέρωμα στον ερευνητή, συγγραφέα, λογοτέχνη και παθιασμένο Λεσβολάτρη Αριστείδη Κυριαζή. Γράφουν οι: Παναγιώτης Σκορδάς – Τζάνος Στεφανέλλης, Σταύρος Βαλτάς, Σπύρος Β. Πιπεράς, Γιάννης Κωνσταντέλλης, Γιώργος Κωνσταντινίδης, Μάκης Αξιώτης, Νίκος Δέτσης.
Η Μάγδα Αναγνωστή σε μία εξαιρετική μελέτη της παρουσιάζει τον Αγιαπαρασκευώτη φωτογράφο με διεθνή καριέρα Γεώργιο Μπούκα, η Αναστασία Αβούρη τη ζωγράφο Ευαγγελία Πρωτούλη , ο Στέφανος Φευγαλάς τη Μουσική Σχολή του Συνεργατικού Σωματείου Λέσβου το 1912-1913 και ο Ιγνάτης Μαρμαρέλλης τη Φιλιανή Μουσική κομπανία.
Στην ενότητα « Ανθρώπων έργα» ο Αλέκος Κιουρέλλης παρουσιάζει Πύργους της Λέσβου, ο Μάκης και ο Στρατής Αξιώτης Μιναρέδες της Λέσβου, ο Νίκος Παπαδέλλης γράφει για τη Λαφιώνα και ο Προκόπης Παπάλας για μια μία βρύση του 19ου αιώνα στον Ασώματο. Σε
όλες τις παραπάνω εργασίες εντυπωσιακό και πολύ κατατοπιστικό είναι το φωτογραφικό υλικό.
Πολύ ενδιαφέρουσα η ενότητα «Γλωσσικά» με τρεις εργασίες: Γιάννης Δ. Παπάνης : Τα αινίγματα ή τα νιώσματα… Αγιασωτιστί, Παναγιώτης Μιχ. Κουτσκουδής: Το ταξίδι του Paul Kretschmer (Πάουλ Κρέτσμερ) στη Λέσβο το 1901 και το πέρασμά του από την Αγιάσο (Ματιές στην Αγιάσο του 1901), Ειρήνη Κουνιαρέλλη: Η βιωσιμότητα της γλωσσικής ποικιλίας της Αγιάσου Λέσβου.
Η Συμώνη Κατραμάδου γράφει για τη Σαπφώ και το κίνημα των γυναικών, ο Γιάννης Κουρτζέλλης μεταφράζει και σχολιάζει το άρθρο των John Humphrey – Hector Williams: Πήλινοι λουλάδες οθωμανικών χρόνων από τη Μυτιλήνη , η Ειρήνη Δημ. Πατίλα μελετά « Τα παιδιά και τον κόσμο τους στην παιδική λογοτεχνία της Πέπης Δαράκη», ο Νίκος Βαρβατάκος παρουσιάζει το Λέσβιο λογοτέχνη Νίκο Αθανασιάδη.
Μεγάλο ενδιαφέρον για τη σύγχρονη τοπική ιστορία έχουν τα κείμενα του Στρατή Πάντα «Και διηγώντας τα να κλαις» και του Χρήστου Σταυράκογλου: «Ο τελευταίος νεκρός του Λεσβιακού αντάρτικου».
Στην ενότητα « Η Λέσβος, οι άνθρωποι, ο χρόνος, οι ιστορίες τους…» γράφουν εξαιρετικά κείμενα ο Δημήτρης Αναγνωστής, ο Γιάννης Αγριτέλλης, ο Στρατής Πάντας, ο Σταύρος Βαλτάς, ο Παναγιώτης Σκορδάς, ο Βάσος Βόμβας.
Οι αναγνώστες του Ημερολογίου θα έχουν την δυνατότητα να ακούσουν μέσω QR code την υπέροχη μουσική δουλειά του Νίκου Τσιριγώτη, ο οποίος μελοποίησε 12 ποιήματα του Αργύρη Εφταλιώτη.
Στο τέλος του τόμου βρίσκουμε τα βιογραφικά των συντελεστών του τόμου, ενώ το οπισθόφυλλο κοσμεί πίνακας της Ασωματιανής ζωγράφου Χαράς Χρυσανθάκη.
Το «Λεσβιακό Ημερολόγιο 2024» κυκλοφορεί από τις νέες Λεσβιακές εκδόσεις «Δούκα» της Σοφίας και του Μάκη Δούκα.